เด็กพูดช้าคืออะไร?
เด็กพูดช้า หมายถึง เด็กที่มีพัฒนาการด้านภาษาและการพูดล่าช้ากว่าเกณฑ์ปกติของวัย
ซึ่งสามารถสังเกตได้จากพฤติกรรมดังนี้:

อายุ 1 ขวบ: ยังไม่สามารถพูดเป็นคำ ๆ ได้

อายุ 2 ขวบ: ไม่สามารถทำตามคำสั่งง่าย ๆ ได้ และมีคำศัพท์ไม่ถึง 10 คำ โดยส่วนมาก
เป็นคำพยางค์เดียว

อายุ 3 ขวบ: ยังไม่สามารถพูดเป็นประโยคสั้น ๆ หรือสื่อสารความต้องการของตัวเองได้
ไม่สามารถตั้งคำถามหรือโต้ตอบได้

สาเหตุของการพูดช้าในเด็ก
ปัจจัยทางร่างกาย

ความผิดปกติของช่องปาก เช่น ผังผืดใต้ลิ้น หรือปัญหาการควบคุมกล้ามเนื้อในการพูด

ปัญหาด้านการได้ยิน เช่น หูตึง หรือได้ยินไม่ชัด

ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม

ได้รับการตอบสนองความต้องการทันทีโดยไม่ต้องสื่อสาร ทำให้ไม่จำเป็นต้องพูด

อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่มีการกระตุ้นให้พูด เช่น ผู้ใหญ่ไม่ค่อยพูดคุยกับเด็ก

ใช้เวลากับหน้าจอ (โทรทัศน์ โทรศัพท์) มากเกินไป จนขาดโอกาสในการฝึกพูด

ปัญหาด้านพัฒนาการเฉพาะทาง

ภาวะออทิสติก (Autism Spectrum Disorder) มีปัญหาในการสื่อสารและปฏิสัมพันธ์ทางสังคม

ปัญหาด้านสมาธิ (ADHD) ส่งผลต่อการจดจ่อและการเรียนรู้ภาษา

ภาวะบกพร่องทางสติปัญญา ทำให้พัฒนาการล่าช้าในหลายด้านรวมถึงการพูด

ภาวะบกพร่องด้านภาษาโดยตรง (Speech Delay) เกิดจากความผิดปกติในการพัฒนา
ทักษะด้านภาษาของเด็ก

วิธีส่งเสริมการพูดในเด็ก
พูดคุยกับลูกเป็นประจำ
อธิบายสิ่งที่พบเห็น หรือพูดถึงเหตุการณ์ในชีวิตประจำวัน เพื่อให้เด็กได้ยินและเรียนรู้คำศัพท์ใหม่ ๆ

ใช้กิจกรรมที่กระตุ้นการพูด
อ่านนิทาน ร้องเพลง เล่นเกมที่เกี่ยวข้องกับการออกเสียงและการตั้งคำถาม

กระตุ้นให้เด็กสื่อสาร
ฝึกให้เด็กพูดก่อนที่จะให้สิ่งที่ต้องการ เช่น ให้เด็กออกเสียงชื่อของเล่นหรือของกินก่อนจะส่งให้

สรุป
เด็กพูดช้าอาจเกิดจากปัจจัยหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นปัจจัยทางร่างกาย สิ่งแวดล้อม หรือพัฒนาการเฉพาะทาง
การสังเกตอาการแต่เนิ่นๆ และให้การส่งเสริมที่เหมาะสม จะช่วยให้เด็กมีพัฒนาการด้านภาษาดีขึ้น
หากพบว่าลูกมีพัฒนาการล่าช้ามาก ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็กเพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสม

แหล่งอ้างอิง
คู่มือการดูแลผู้มีปัญหาสุขภาพจิตและจิตเวชสำหรับแพทย์ กรมสุขภาพจิต พ.ศ. 2544

คู่มือการฝึกพูดเบื้องต้น สถาบันราชานุกูล กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2546