รูปพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์พระประธาน (พิมพ์ใหญ่) แม่พิมพ์เดียวกันอยู่ในหนังสือ"เบญจภาคี" เล่มใหญ่ปกแข็งหน้า ๑๐๑ ๑๓๕ ๖๙ ๖๑ เล่มเล็กปกอ่อนหน้า ๑๑๕ ๑๔๙ ๘๓ ๗๕ ----- Tip สำหรับผู้เริ่มศึกษาพระสมเด็จฯ ------- การจำแนกแบบของกรอบ ------- (จากหนังสือพระสมเด็จฯ ของตรียัมปวาย) พื้นที่ชายกรอบจะเป็นเครื่องกำหนดแบบของกรอบออกเป็น ๒ แบบ คือ (๑)แบบธรรมดาเป็นพื้นเกลี้ยงๆ (๒)แบบกรอบกระจก มีลักษณะทำนองเป็นกรอบสองชั้นกอปรด้วยเส้นขีดทิวเล็กๆนูนขึ้นมาตามชายกรอบ ขนานกับแนวกรอบด้านบนและด้านล่างทั้งสอง สำหรับทางด้านข้างทั้งสองเส้นขีดเทิวจะปรากฏบริเวณตอนบนๆ ส่วนตอนล่างไม่มีโอกาสปรากฏ เพราะการตัดขอบชิดเส้นซุ้ม เส้นขีดทิวเรียวเล็กน้อยเรียกว่า "กรอบกระจก" ซึ่งจัดว่าเป็นกรอบที่งดงามที่สุด และถ้าเป็นแบบพิมพ์กรอบกระจกแล้ว จะปรากฏว่าระดับพื้นผิวชายกรอบบริเวณมุมบนทั้งคู่นั้นจะอยู่ในระดับสูงกว่าพื้นผนังคูหาเล็กน้อย ----------- ข้อสังเกตเพิ่มเติม --- ตามที่เคยได้เห็นพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่หลายองค์และหลายแม่พิมพ์ ยังไม่เคยเห็นพระสมเด็จฯพิมพ์ใหญ่องค์ไหนไม่มีกรอบกระจก หรือพื้นที่ชายกรอบมุมบนมีระดับเท่ากับพื้นผนังคูหา สันนิษฐานในเรื่องนี้ว่า การสร้างพระสมเด็จฯใช้เวลา ๖ ปี คงมีผู้ช่วยสร้างหลายคนทั้งพระ เณรและชาวบ้าน บางคนที่เห็นว่ามีกรอบกระจกสวยกว่าก็ตัดขอบห่างออกมามากจนเห็นเส้นกรอบกระจกทั้ง ๔ ด้าน บางคนอาจเห็นว่าไม่มีกรอบกระจกสวยกว่าจึงตัดขอบชิดเข้าไปหาเส้นซุ้ม จนตัดเส้นกรอบกระจกออกไป ถ้าดูเผินๆอาจเข้าใจว่าไม่มีกรอบกระจก แต่ส่วนมากแล้วจะตัดออกได้ไม่หมดร้อยเปอร์เซ็นต์ มีเหลือพอสังเกตเห็นได้บ้างเป็นเส้นสั้นๆในบางช่วง ------------------------------------------------------------------------------------------------------- เรื่องที่จำเป็นต้องปฏิบัติและจำเป็นต้องศึกษา ---- หลักการดูพระสมเด็จเหมือนกันกับหลักการดูพระอื่นๆทุกชนิดคือ ดูพิมพ์และเนื้อ ส่วนเรื่องความเก่าและธรรมชาตินั้นไม่มีเนื้อหาที่ชัดเจน และไม่มีหลักเกณฑ์พิจารณาที่แน่นอน ต่างคนต่างศึกษา พระสมเด็จแต่ละองค์ผ่านสภาพแวดล้อมมาไม่เหมือนกัน ทั้งการเก็บ การใช้ การล้าง การเคลือบด้วยสารบางอย่าง เช่น รัก ชาด น้ำมันบางชนิด พระที่สร้างมาไม่นานสิบปียี่สิบปี โดยไม่ได้คำนึงถึงเรื่องความเก่าและธรรมชาติ ก็ตัดสินกันได้ ---- การดูพิมพ์เป็นเรื่องที่จำเป็นต้องศึกษาและต้องใช้ในเวลาดูและพิจารณาทุกครั้ง การพิจารณาจะไม่จบสมบูรณ์ถ้าไม่ดูพิมพ์ ---- ผลการพิจารณาอาจจะไม่ถูกต้องถ้าข้อมูลความรู้รวมทั้งประสิทธิภาพในการดูและพิจารณาน้อย (ความรู้ความชำนาญน้อย ความผิดพลาดจะมาก) นอกจากการหาข้อมูลความรู้ให้ได้มากที่สุดแล้ว ยังต้องฝึกฝนในการดูและพิจารณาให้ถูกต้องแม่นยำด้วย ------------ การศึกษาเรื่องพิมพ์จะหาข้อมูลได้ง่ายและชัดเจนแน่นอนกว่าการศึกษาเรื่องเนื้อ โดยการอาศัยคำบรรยายลักษณะของพิมพ์ซึ่งจะนึกเห็นภาพและเข้าใจได้ง่ายกว่าคำบรรยายลักษณะของเนื้อ นอกจากนี้ยังมีรูปภาพพระแท้ ที่นอกจากจะใช้ศึกษาแล้ว ยังใช้ในเวลาพิจารณา และใช้อ้างอิงด้วย (ไม่ว่าจะเป็นรูปภาพพระสมเด็จแท้ หรือรูปภาพพระแท้อื่นๆทุกชนิด ล้วนมีประโยชน์ทั้งสิ้น) ----------- เรื่องที่ถือว่าเป็นโชคดีคือ ๑)มีหนังสือ ตำรา นิตยสารและข้อเขียนบทความว่าด้วยเรื่องพระสมเด็จมาก รวมทั้งรูปภาพด้วย (มากกว่าของพระอื่นๆมาก) จะสามารถหาข้อมูลได้ง่ายกว่าทั้งในปัจจุบันและอนาคต พระอะไรก็ตามที่หาข้อมูลได้ยากหรือหาไม่ได้เลยจะกลายเป็นพระลึกลับในวันข้างหน้า ๒)ถ้าพิมพ์ถูกต้องจริงๆแล้ว เนื้อและความเก่าจะถูกต้องไปด้วยโดยอัตโนมัติ (สรุปการพิจารณาได้เร็วขื้น)