พระพลูจีบ เนื้อชิน (พบเห็นน้อยที่สุด ไม่มีให้เลือก ใช้ได้ทุกกรุแม้รายละเอียดจะต่างกันบ้าง เช่น ฐาน) มีผู้เขียนในนิตยสารพระเครื่องฉบับหนึ่งสันนิษฐานว่า พระพลูจีบโบราณกว่าพระเม็ดขนุนและพระซุ้มกอ เพราะการแกะพิมพ์ตื้นและรายละเอียดไม่ค่อยชัด แสดงว่าความรู้ความสามารถทางศิลปยังน้อยอยู่ พระนางพญา สภาพเดิม องค์นี้มีดินกรุมาก พระสมเด็จฯแม่พิมพ์นี้พิมพ์ทรงขนาดใหญ่ (เขื่อง) พระพักตร์ใหญ่ พระชานุ (เข่า) สองข้างใหญ่ ฐานล่างใหญ่ หว่างพระพาหา (ซอกแขน) ขวาแคบ (รูปพระสมเด็จฯพิมพ์ใหญ่แม่พิมพ์เดียวกันอยู่ในหนังสือ'เบญจภาคี' เล่มใหญ่ปกแข็งหน้า ๔๕ เล่มเล็กปกอ่อนหน้า ๕๙) Phra kamphaeng leela plujeeb. Phra somdej wat rakang pim yai (prasomdet). Phra nangphya wat nangphya pim kaokong. ---- Tip สำหรับผู้เริ่มศึกษาพระสมเด็จฯ ---- (สำหรับผู้ที่เอาจริง) "กำหนดวงที่ศึกษาให้เล็กลง" คือจำกัดขอบเขตการศึกษาเรื่องพระสมเด็จให้แคบลง เรียนรู้และจำแต่เรื่องของพระแท้ที่เป็นพระเบญจภาคี ---- การศึกษาและแสวงหาหาพระสมเด็จฯแท้เป็นเรื่องที่ต้องใช้เวลามากเพราะ ๑.มีข้อมูลมากทั้งที่เป็นตัวหนังสือและรูปภาพ (มากกว่าของพระเครื่องทุกชนิดหลายเท่า) เนื่องจากมีหลายพิมพ์ทรง แต่ละพิมพ์ทรงมีหลายแบบพิมพ์ (เช่น แบบพิมพ์เขื่อง แบบพิมพ์ชะลูด แบบพิมพ์ย่อม ฯ) แต่ละแบบพิมพ์มีหลายแม่พิมพ์ นอกจากนี้ยังมีหลายเนื้อ ๒.โอกาสที่จะได้เห็นพระแท้องค์จริงมีน้อยมาก นานๆจะได้พบ การได้ดูครั้งเดียวและไม่กี่นาทีจะจำอะไรไม่ได้ กลายเป็นภาพที่เลือนๆในสมอง ๓.ยากที่จะหาผู้สอนเรื่องพระสมเด็จฯ ทั้งจังหวัดอาจไม่มีสักคน(รวมทั้งจังหวัดใกล้เคียง) แม้แต่หาผู้ชี้แนะยังยาก ไม่ทราบว่าใครรู้จริง (ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลหรือสภาวการณ์อะไร "ถ้าบอกผิดคือพาหลงทาง") ---- ผู้ที่ชอบพระสมเด็จฯจึงต้องศึกษาด้วยตนเอง โดยการอ่านหนังสือ ตำรา นิตยสารพระเครื่อง ข้อเขียนบทความที่น่าเชื่อถือ และดูรูปภาพพระแท้ สังเกต วิเคราะห์ พินิจพิจารณาลักษณะต่างๆเอาเอง ลองผิดลองถูกเช่าพระในตลาดล่าง(เรื่องนี้เสียเงินแต่ทำให้รู้และเข้าใจมากขึ้น เมื่อตรวจสอบกับหนังสือ ตำราและรูปพระแท้ที่บ้าน ผลพลอยได้คือเมื่อเสียเงินจะจำแม่น) ---- การศึกษาที่เน้นเฉพาะพระสมเด็จวัดระฆังฯและบางขุนพรหมแท้ก็ต้องใช้เวลานาน อาจเป็นหลายปี(ช่วงเวลาสั้นจะมีประสบการณ์น้อย ยากที่จะเข้าใจและจำ) ถ้าออกนอกเส้นทางมัวแต่ไปศึกษาพระที่หาอ่านประวัติการสร้างไม่ได้(ไม่มีการลงพิมพ์ในหนังสือ) ไม่มีรูปภาพในหนังสือเล่มใด ไม่มีคำบรรยายลักษณะของพิมพ์และเนื้อ(เรื่องนี้สำคัญ) จะเสียเวลาอีกมาก คลำทางไม่ถูก การมุ่งหาพระสมเด็จฯแท้อย่างจริงจังควรต้องลดขอบเขตให้เหลือเฉพาะเรื่องของพระแท้(พระเบญจภาคี)เท่านั้น โดยการหาข้อมูลที่เป็นจริง (พิมพ์ เนื้อ ศิลปของพิมพ์) อย่างเป็นรูปธรรมที่ใช้ประโยชน์ได้แน่นอนในเวลาดูพระ เพียงการหาข้อมูลที่ใช้ได้ผลเพียงข้อเดียวก็ไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะต้องมีการทดสอบและตรวจสอบว่าใช้ได้ (มาถึงวันนี้มีข้อมูลอะไรบ้างหรือยัง?) ชีวิตไม่มีเวลาเหลือเฟือที่จะหาพระสมเด็จฯแท้แบบไม่มีทิศทาง สะเปะสะปะ ใช้ข้อมูลที่คิดจินตนาการเอาเองหรือเอาที่คนอื่นคิดฝัน (เวลาทั้งชีวิตก็ไม่พอ) ---- แนวทางปฏิบัติที่เป็นแนวตรงพุ่งไปสู่จุดหมายคือการยึดเอาพระองค์ที่มีชื่อเสียง องค์ดารา องค์ครูเป็นแบบอย่าง เป็นภาพที่ควรมีในระบบความจำของสมอง เพราะต้องใช้เสมอในเวลาหาพระ มีสองแนวทางดังนี้ --- (๑)สะสม ศึกษาและใช้รูปภาพพระสมด็จฯแท้ ความไม่รู้ เข้าใจผิด จำผิด ลางเลือน และความคลาดเคลื่อนในเรื่องใดๆก็ตามรูปภาพพระแท้เป็นสิ่งสำคัญอย่างหนึ่งที่จะช่วยลดปัญหาได้มากโดยการแสดงความจริงและทำให้ได้พบความกระจ่าง การฝึกดูและใช้รูปพระแท้เป็นการลดการพึ่งพาคนอื่น-การหวังจะพึ่งแต่คนอื่นลงด้วย (อาจารย์ประชุม กาญจนวัฒน์เขียนในหนังสือ'สามสมเด็จ' พ.ศ.๒๕๒๓ ว่า "หนึ่งภาพดี มีค่ากว่า พันคำพูด" ภาษิตจีนบทนี้ดีที่สุดสำหรับการเป็นนักเลงพระเครื่องหรือผู้สนใจในพระสมเด็จฯ ยิ่ง) --- (๒)ศึกษาศิลปการออกแบบและการแกะเพื่อทำแม่พิมพ์ -- ถ้าศึกษาจนรู้และเข้าใจแล้วจะพบว่าพระสมเด็จฯองค์ที่มีชื่อเสียง องค์ดารา องค์ครูที่มีค่านิยมสูงยิ่ง"ล้วนมีศิลปอย่างเดียวกัน" ของช่างทำแม่พิมพ์คนเดียวกัน นั่นคือหลวงวิจารณ์เจียรนัย ซึ่งเป็นช่างทองหลวงในราชสำนักรัชกาลที่ ๔ (ถ้าพระองค์ไหนไม่แท้จะมีลักษณะที่พูดกันว่า "ผิดตา" หรือไม่คุ้นตา) ศิลปที่ศึกษาจากพระหลายๆสิบองค์หรือเป็นร้อยองค์เป็นข้อมูลหลักฐานจำนวนมากพอที่จะเชื่อถือได้ การเลือกที่จะศึกษาและแสวงหาพระสมเด็จที่มีศิลปอันนี้เป็นเส้นทางตรงที่จะนำไปพบพระสมเด็จวัดระฆังฯและบางขุนพรหมแท้(พระเบญจภาคี) ไม่ต้องเสียเวลาเดินอ้อม หรือไม่รู้ทิศ ---- แนวทางศึกษาศิลปของหลวงวิจารณ์เจียรนัย(ตัวจริง ไม่ใช่ตัวปลอมแอบอ้างซึ่งมีปรากฏขึ้นเรื่อยๆ)เป็นวิธีเดียวกันกับการศึกษาศิลปของพระพุทธรูป โดยการสังเกตและพิจารณาดูทุกๆส่วนในองค์พระ เปรียบเทียบหรือเทียบเคียงกับพระองค์ที่เป็นหลักหรือแบบอย่าง แล้วสรุปผลว่าเป็นพระพุทธรูปยุคสมัยใด - เชียงแสน สุโขทัยหรืออู่ทอง แต่พระสมเด็จวัดระฆังฯและบางขุนพรหมมีขนาดเล็กกว่าพระพุทธรูปมากและเป็นศิลปเฉพาะตัวบุคคล(ไม่มียุคสมัย และสกุลช่าง)ต้องใช้ความพยายามสังเกตลักษณะที่เล็กมาก ในอดีตมีผู้ศึกษาศิลปนี้ของพระสมเด็จฯและเขียนบทความลงในนิตยสารพระเครื่องบ้าง การศึกษาศิลปของหลวงวิจารณ์เจียรนัยนี้ไม่สามารถที่จะทำได้รวดเร็ว(อย่างใจ) ต้องค่อยทำค่อยไป แล้วแต่จะหาพระมาดูได้เมื่อไรและได้ดูกี่พิมพ์ทรง การดูรูปภาพพระแท้ลดปัญหาเรื่องการหาดูพระ แต่ไม่ว่าจะมีหรือไม่มีพระองค์จริงให้ดูก็จำเป็นต้องใช้รูปภาพพระแท้เสมอ เพราะในหนังสือพระเครื่องมีรูปภาพพระแท้เป็นร้อยองค์ (อาจถึงสามร้อยองค์) และมีให้ดูทุกพิมพ์ทรง (หนังสือ'เบญจภาคี'มีรูปภาพพระสมเด็จฯแท้จำนวนมาก มีทุกพิมพ์ทรง) ---- วิธีศึกษาศิลปของพระสมเด็จฯ (๑)โดยการสังเกตดูทุกส่วนที่ปรากฏในพิมพ์ (รูปร่าง ลักษณะ สัดส่วน ขนาด มิติกว้างยาวลึก แนวโค้ง แนวตรง ฯ ทั้งด้านซ้ายและขวา) แล้วเปรียบเทียบ เทียบเคียงกับพระแท้องค์อื่นๆ องค์ที่มีชื่อเสียง องค์ดารา องค์ครู องค์ที่ได้จากกรุบางขุนพรหม (ยิ่งมากองค์ยิ่งดี) ว่าตรงไหนเหมือนกันหรือคล้ายกัน ซึ่งเป็นจุดหรือลักษณะร่วม ทำนองเดียวกันกับของพระพุทธรูปที่สามารถใช้บอกได้ว่าเป็นพระยุคใด (๒)โดยการสังเกตดูความละเอียด ประณีต ความสวยงามได้สัดส่วนซึ่งเป็นลักษณะเด่นของศิลปหลวงวิจารณ์เจียรนัย แม้แต่คนทั่วไปที่ไม่มีความรู้ในทางศิลปก็มองออกว่าสวย (หลวงวิจารณ์เจียรนัยตัวปลอมแอบอ้างไม่มีศิลปอะไร ทำส่งเดช ขี้เหร่) ---- ตรียัมปวายเขียนหนังสือ'พระสมเด็จฯ'ทั้งเล่มเพื่ออธิบายลักษณะของเนื้อและพิมพ์ที่มีจำนวน ๙ พิมพ์ทรงซึ่งเป็น"พิมพ์ทรงนิยม"หรือ"พิมพ์ทรงมาตรฐาน" ทั้ง ๙ พิมพ์ทรงนี้ตรียัมปวายเรียกว่า "พิมพ์ทรงวิจารณ์เจียรนัย" เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ออกแบบ เรื่องที่คนส่วนมากไม่รู้หรือไม่ได้นึกคิดคือ'หนังสือพระสมเด็จฯ'เป็นหนังสือที่สอนเรื่องพระสมเด็จฯที่สร้างจากแม่พิมพ์ของหลวงวิจารณ์เจียรนัยซึ่งเป็นพระเบญจภาคีเท่านั้น เรื่อง'พิมพ์'ในหนังสือพระสมเด็จฯคือรูปร่างและลักษณะที่เกิดจากแม่พิมพ์ของหลวงวิจารณ์เจียรนัยล้วนๆ ความจริงอีกอย่างหนึ่งคือ ในหนังสือพระสมเด็จฯมีคำบรรยายลักษณะพิมพ์ของแม่พิมพ์หลวงวิจารณ์เจียรนัยที่ละเอียด ชัดเจนและแน่นอน (๑๐๘ หน้า) และมีรูปภาพ เป็นความพิเศษสุดต่างจากพระสมเด็จอื่นๆทุกชนิด(ซึ่งไม่มีคำบรรยายอะไร - แม้เพียงหนึ่งคำ ต้องคิดจินตนาการเอาเองว่าพิมพ์เป็นอย่างไร คิดใครคิดมัน) ---- การศึกษาและดูศิลปของหลวงวิจารณ์เจียรนัย(ตัวจริง)จึงไม่ใช่เป็นเรื่องหลงทาง แต่เป็นเรื่องตรงกันข้ามคือถูกทาง ตรงและสั้นเพื่อที่จะหาพระสมเด็จฯ(เบญจภาคี) ---------------------------------------------------------------------------------------- การแสวงหาพระสมเด็จฯที่มีศิลปเดียวกันกับองค์ที่มีชื่อเสียง องค์ดารา องค์ครู องค์ที่มีค่านิยมสูง(ราคาจริง - ไม่ใช่ราคาโม้) คือแนวทางที่เกิดจากการสังเกตของจริง ลักษณะจริง และจากรูปที่ชัดของพระองค์ที่นิยมรู้จักหลายๆองค์จึงเชื่อถือได้ เป็นวิธีการที่จะนำไปสู่ความสำเร็จถ้าตั้งใจและเอาจริง