พระนางพญาองค์นี้ได้รับความร้อนในการเผาต่างกันทำให้ดินเป็นสองสี บางคนเรียกว่า'เนื้อผ่าน' ลักษณะแบบนี้พบเห็นน้อยมากในพระนางพญาขนาดเล็ก พระสมเด็จฯแม่พิมพ์นี้ฐานชั้นล่างใหญ่ แตกลายสังกะโลก บางคนใช้คำว่าสังคโลก รูปพระสมเด็จฯพิมพ์ใหญ่แม่พิมพ์เดียวกันอยู่ในหนังสือ'เบญจภาคี' เล่มใหญ่ปกแข็งหน้า ๕๓ เล่มเล็กปกอ่อนหน้า ๖๗ ---- Tip สำหรับผู้เริ่มศึกษาพระสมเด็จฯ -- (ข้อความจากหนังสือ'พระสมเด็จฯ' ของตรียัมปวาย) -- การแตกลายสังกะโลก ลักษณะโดยทั่วไปคล้ายๆการแตกลายงาแต่เป็นรอยแตกรานที่ตื้นและบางกว่ามาก ร่องที่แตกปราศจากเนื้อรักที่ฝังไว้ แต่สัณฐานลักษณะของเกล็ดตารางทำนองจะเป็นตารางเหลี่ยมและมีปรากฏทั้งเกล็ดย่อมๆและค่อนข้างเขื่องเล็กน้อยสลับกัน มีปรากฏทั้งของวัดระฆังฯและบางขุนพรหม -- การแตกลายสังกะโลกไม่เกี่ยวข้องกับการลงรักเก่า แต่เกิดจากการยุบตัวแห้งสนิทของเนื้อแต่ประการเดียว เป็นปฏิกิริยาอันเกิดจากความแกร่งตัวของปูนขาวในเนื้อ ซึ่งแต่ก่อนถึงกับแตกรานเสียหาย ครั้นเมื่อผสมน้ำมันตังอิ๊วลงไปจึงช่วยคงสภาพไว้ได้ แต่ยังปรากฏปฏิกิริยาหลงเหลืออยู่บ้างเล็กน้อยคือการแตกลายสังกะโลกนี้ เกิดได้ทั้งประเภทเนื้อหนึกนุ่มและเนื้อหนึกแกร่ง แต่ส่วนมากจะเป็นประเภทหนึกแกร่ง เพราะการยุบตัวของปูนขาวมีมาก ประเภทเนื้อหนึกแกร่งจะเกิดลายสังกะโลกเป็นตาราง หรือ เกล็ดขนาดย่อมๆลักษณะคล้ายตารางสี่เหลี่ยม ร่องที่แตกค่อนข้างลึก ส่วนประเภทเนื้อหนึกนุ่มจะเป็นเกล็ดค่อนข้างเขื่อง สัณฐานคล้ายตะแกรง หรือตาน้อยหน่า ร่องที่แตกค่อนข้างตื้น การแตกลายสังกะโลกคงปรากฏเฉพาะทางด้านหน้า เช่นเดียวกับการแตกลายงา ทั้งนี้เพราะเกิดจากปฏิกิริยาภายในเนื่องจากการยุบตัวของเนื้อ และสัณฐานลักษณะของด้านหน้า เช่นเดียวกัน --------- (๑)หมายเหตุเพิ่มเติม :ในหนังสือ'พระสมเด็จฯ'เขียนว่า ก.ถ้ามีการลงรักจะเรียกรอยแตกว่า'แตกลายงา' ถ้าไม่มีการลงรักเรียกว่า 'แตกลายสังกะโลก' รอยแตกทั้งสองชนิดมีลักษณะต่างกันพอสังเกตได้ ข.การลงรักเก่า ย่อมถือเป็นกฏตายตัวว่า การแตกลายงาจะต้องเกิดขึ้นเฉพาะสำหรับเนื้อที่ผ่านการลงรักมาแล้วเท่านั้น สำหรับเนื้อที่มิได้รับการลงรักเก่าจะไม่ปรากฏลายงาเป็นอันขาด การแตกลายงาไม่เหมือนการแตกลายของงาช้างเก่าๆทีเดียว เพราะการแตกลายของงาช้างมีลักษณะเกล็ดๆสี่เหลี่ยมเท่าๆกันโดยตลอด แต่การแตกลายของเนื้อพระสมเด็จฯนั้น ร่องของเกล็ดไม่เป็นสัณฐานสี่เหลี่ยมหรือทรงใดๆโดยแน่ชัด แต่ยักเยื้องไปได้นานาลักษณะกำหนดไม่ได้แน่นอน บ้างก็เป็นสี่เหลี่ยม สามเหลี่ยม หรือหลายเหลี่ยม เกล็ดลายงามีทั้งขนาดเขื่องและย่อมสลับกันอย่างสับสน (๒)ข้อสังเกตเพิ่มเติม : ก. การแตกลายสังกะโลกมีเกล็ดที่เป็นรูปสามเหลี่ยมน้อยมาก ถ้าพบพระองค์ใดที่แตกลายสังกะโลกและมีเกล็ดรูปสามเหลี่ยมมากหรือหนาตา ไม่ใช่ลักษณะของพระสมเด็จวัดระฆังฯและบางขุนพรหม ข.เกล็ดลายสังกะโลกมีความเป็นระเบียบกว่าเกล็ดลายงาซึ่งมีสัณฐานหลายรูปและมีหลายขนาดสลับกันอย่างสับสน ---------------------------------------------------------------------------------------------------- รายละเอียด (details) และระดับความละเอียด (precision) ในการพิจารณาพระสมเด็จฯ -- ยกตัวอย่างเช่น (๑)ดูไม่กี่นาที ดูไม่กี่จุดและไม่กี่อย่าง ไม่ทบทวนการพิจารณา ใช้เลนส์ขนาดเดียว (๒)ดูเกินสิบนาที เป็นชั่วโมง หรือเป็นวันๆ(ในกรณีที่เป็นพระดูยาก สงสัยบางอย่าง ใช้เวลาหาคำตอบหรืออธิบาย) ดูหลายอย่าง และหลายสิบจุด(โดยเฉพาะเรื่อง'พิมพ์'มีรายการที่ต้องดูมาก) ดูศิลปการออกแบบและฝีมือการแกะแม่พิมพ์ เปิดหนังสือและตำรา(เล่มที่มีข้อมูลจริงซึ่งมีในวงการพระเครื่องไม่กี่เล่ม) ดูรูปภาพพระแท้ ใช้กล้องส่องพระหรือเลนส์หลายขนาด (๔ ขนาดยิ่งดี) ทบทวนการพิจารณาวนไปวนมา การพิจารณาในอย่างที่ ๒ นี้ครอบคลุมที่สุดและเชื่อถือได้ที่สุด (การใช้เลนส์ขนาดเดียวดูพระสมเด็จฯเป็นจุดที่ไม่แข็งอย่างหนึ่ง ไม่เต็มสมรรถภาพของตา ทำนองเช่นมีไม้ตีกอล์ฟหนึ่งถุงแต่ใช้ไม้เบอร์ 7 อันเดียว)