พระนางพญา กรุวัดนางพญาเป็นพระที่มีพระกรรณยาว มักจะเห็นปลายบนของพระกรรณถูกตัดถ้ามีการตัดขอบชิดองค์พระ จากหนังสือ'พระนางพญา' ของตรียัมปวาย - พิมพ์อกนูนเล็ก (๑)เส้นสังฆาฏิโตไล่เลี่ยกับเส้นจีวร หรืออาจโตกว่าเล็กน้อย (๒)ลำพระบาท (ขา) บนล่างโตไล่เลี่ยกัน (หมายเหตุเพิ่มเติม - ลักษณะทั้งสองข้อนี้สามารถยึดถือเป็นเอกลักษณ์และใช้ในเวลาดูพระได้ พระนางพญาพิมพ์อกนูนเล็กมีหลายกรุ หลายวัด(นิรนาม) แต่จะไม่มีลักษณะเหมือนครบทั้งสองข้อนี้ กล่าวคือ ข้อ(๑)เหมือน ข้อ(๒)ไม่เหมือน หรือข้อ(๑)ไม่เหมือน ข้อ(๒)เหมือน หรือไม่เหมือนทั้งสองข้อ ซึ่งจะทำให้คัดพระได้ทันที) พระสมเด็จวัดระฆังฯพิมพ์ใหญ่ ลงรักและรักหลุดออกเอง เป็นลักษณะร่วนแล้วหลุด (รักอีกชนิดหนึ่งจะหลุดออกเป็นแผ่นหรือแว่น) แม่พิมพ์นี้เป็นโมเดล(รุ่น)เดียวกันกับพระ"องค์เสี่ยดม" แต่มีขนาดใหญ่กว่า ลักษณะอย่างหนึ่งของโมเดลนี้คือ พระพักตร์เป็นรูปไข่ นูนสูง เด่นขึ้นมาจากพื้นผนัง รูปพระพิมพ์ใหญ่แม่พิมพ์เดียวกันอยู่ในหนังสือ'เบญจภาคี' เล่มใหญ่ปกแข็งหน้า ๑๐๗ เล่มเล็กปกอ่อนหน้า ๑๒๑ พระสมเด็จบางขุนพรหม พิมพ์เส้นด้าย แม่พิมพ์นี้วงแขนไม่กลม แต่เป็นแบบแขนทอด คือมีลีลาทอดหรือยืดลงเบื้องล่างเล็กน้อย คล้ายพิมพ์ทรงพระประธาน รูปพระพิมพ์เส้นด้ายแม่พิมพ์เดียวกันอยู่ในหนังสือ'เบญจภาคี' เล่มใหญ่ปกแข็งหน้า ๓๖๓ เล่มเล็กปกอ่อนหน้า ๑๓๙ --------- Tip สำหรับผู้เริ่มศึกษาและแสวงหาพระสมเด็จฯ -------- "การดูเต็มพื้นที่ด้านหน้าคือการดูพิมพ์ที่สมบูรณ์แบบ" ----- (๑)ขนาดไหนถึงจะพูดว่าเต็มพื้นที่ ? -- จากแนวตัดขอบล่างถึงแนวตัดขอบบน จากแนวตัดขอบด้านขวาถึงซ้าย ----- (๒)ความละเอียดในการดู -- ทุกระยะ ๑ มิลลิเมตร และทุกตารางมิลลิเมตร ของทุกมิติคือกว้าง ยาว ลึก บางจุดอาจต้องดูเล็กลงไปอีกถึง ๑/๒ มิลลิเมตร ซึ่งต้องใช้กล้องขยายมากกว่า 10X แต่ไม่เกิน 20X การใช้กล้องขยายมากกว่า 10X ในหลายๆจุดจะทำให้เข้าใจได้ง่ายและเร็วขึ้น (ทุ่นเวลา) เช่น จาก ๒๐ ปีเป็น ๑๕ ปี หรือ ๑๐ ปี ----- (๓)นอกจากการดูโครงสร้างและสัดส่วน ต้องดูรูปร่างลักษณะต่างๆอีกมาก เช่น แนวตรง แนวโค้ง เหลี่ยม มุม (มุมฉาก มุมป้าน มุมแหลม) ความมน กลมกลึง คอด อวบ เว้า ลาด เอียง ระดับของพื้น ระดับของกรอบกระจก ระดับของพื้นนอกกรอบกระจก มุมที่แต่ละส่วนบรรจบกับพื้น ช่องไฟคือระยะห่างระหว่างฐาน ฯลฯ รายละเอียดทั้งหลายเหล่านี้เกิดจากความตั้งใจในการออกแบบและแกะ ไม่ใช่บังเอิญ หรือแกะไปเรื่อยไร้จุดหมาย ----- (๔)การดูพิมพ์ต้องมีความละเอียดถี่ถ้วน ซึ่งจะได้จากการฝึกตั้งแต่เริ่มหัดดู ----- (๕)เมื่อมีประสบการณ์ในการดูพระมาเป็นเวลานานและได้ดูพระแท้จำนวนมาก จะเริ่มสังเกตเห็นและเข้าใจในเรื่องศิลปการออกแบบ และฝีมือการแกะเพื่อทำแม่พิมพ์ ----- (๖)เมื่อสามารถพิจารณาศิลปการออกแบบของแม่พิมพ์ต่างๆ พิมพ์ทรงต่างๆจำนวนมากแล้ว จะเริ่มเข้าใจในเรื่อง concept ของการออกแบบ เช่น จะมองรู้ทันทีว่า ฐานใหญ่ไปหรือเล็กไป แขนใหญ่ไปหรือเล็กไป ระยะห่างระหว่างฐานกว้างไปหรือแคบไป ฯลฯ ประโยชน์อย่างหนึ่ง (ซึ่งมีหลายอย่าง) คือถ้าพบลักษณะผิดปกติ ต้องหยุดการพิจารณาพระทั้งองค์ (stop, the end) ---------------------------------------------------------------------------------------------------- เหตุที่ทำให้การพิจารณาแต่ละครั้งหยุดชะงัก ไปไม่ถึงจุดหมายปลายทาง คือ (๑)ไม่เหมือนพระสมเด็จฯแท้องค์จริง - องค์ใดองค์หนึ่งสักองค์ (๒)ไม่เหมือนรูปภาพพระสมเด็จฯแท้องค์ใดองค์หนึ่งสักรูป ทั้งสองอย่างที่ไม่เหมือนนี้แสดงว่า ไม่ได้สร้างจากแม่พิมพ์อันเดียวกันกับพระแท้องค์ใด ซึ่งมีความหมายต่อไปอีกว่า ไม่ได้สร้างจากแม่พิมพ์จริงดั้งเดิมของวัดระฆังฯและวัดใหม่อมตรส(บางขุนพรหม) ------ มีอีกวิธีหนึ่ง (วิธ๊เดียว) ที่จะบอกได้ว่า สร้างจากแม่พิมพ์ดั้งเดิมของวัดฯคือการพิจารณาศิลปการออกแบบและฝีมือการแกะเพื่อทำแม่พิมพ์ ซึ่งต้องเหมือนศิลปของพระแท้แม่พิมพ์ใดแม่พิมพ์หนึ่ง(ที่มีปรากฏต่อสาธารณะแล้ว) แต่วิธีนี้เป็นวิธีที่ยาก ต้องศึกษาและมีประสบการณ์ในการพิจารณามาก อาจเป็นเวลาสิบปีหรือหลายสิบปี ขึ้นอยู่กับ "จำนวนพระแท้" ที่ได้ดูและศึกษา -------------------- สิ่งที่ให้ผลแน่นอน ละเอียดชัดเจนที่สุดคือ การดูพิมพ์ทางด้านหน้าเต็มพื้นที่