พระนางพญาพิมพ์เข่าโค้ง แม่พิมพ์นี้พระพักตร์ใหญ่ พระอังสา(ไหล่)กว้างและลำพระองค์ใหญ่กว่าของแม่พิมพ์เข่าโค้ง(กรุเดียวกัน)อื่น ลักษณะที่ควรสังเกตเสมอคือปลายด้านบนของพระกรรณ พระสมเด็จฯแม่พิมพ์นี้พิมพ์ทรงขนาดเล็ก(ย่อม) เนื้อกระแจะจันทน์ มีมวลสารสีดำคล้ำและน้ำตาลคล้ำจำนวนมาก ลักษณะเป็นชิ้นส่วนของพืชซึ่งมากกว่าเมล็ดแร่ สันนิษฐานว่าเป็นดอกไม้ เกสร และว่านตากแห้งแล้วบดซึ่งเป็น'มงคลวัสดุ' มีรูหรือหลุมเล็กๆจำนวนมากซึ่งเกิดจากมวลสารหลุดออก (จากหนังสือ'พระสมเด็จฯ' ของตรียัมปวาย - เนื้อกระแจะจันทน์ ๑)เป็นเนื้อที่นุ่มจัดที่สุด ๒)เป็นเนื้อที่ค่อนข้างละเอียดและกอปรด้วยอิทธิวัสดุหม่นคล้ำผสมอยู่มาก สีค่อนข้างหม่นคล้ำเล็กน้อย ๓)มีอนุภาค(ปัจจุบันเรียกว่ามวลสาร)อิทธิวัสดุและมงคลวัสดุวรรณะหม่นคล้ำ คลุกเคล้าแผ่กระจายตลอดส่วนกว้าง และเรียงรายซ้อนตัวกันลงไปทางส่วนลึกของเนื้อ ๔)ส่วนมากมีแป้งโรยพิมพ์ ลักษณะฟูหนา วรรณะขาวนวล หรือ เทานวล ซึ่งเรียกว่า "ผิวสีขี้เถ้า" หรือ เขียวอ่อนนวลๆ ซีดๆ ที่เรียกว่า "ผิวสีก้านมะลิ") รูปพระสมเด็จฯพิมพ์ใหญ่แม่พิมพ์เดียวกันอยู่ในหนังสือ'เบญจภาคี' เล่มใหญ่ปกแข็งหน้า ๖๙ เล่มเล็กปกอ่อนหน้า ๘๓ --------- Tip สำหรับผู้เริ่มศึกษาพระสมเด็จฯ - จากหนังสือพระสมเด็จฯ - การจำแนกประเภทของผิว โดยสรุปแล้วอาจจำแนกผิวของเนื้อออกเป็น ๔ ประเภทคือ ๑.ผิวเยื่อหอม ๒.ผิวแป้งโรยพิมพ์ ๓.ผิวเรียบ ๔.ผิวฟู ------ ๓.ผิวเรียบหมายถึงผิวที่มีสัณฐานค่อนข้างหนาและมีความยึดตัวแนบแน่นกับเนื้อ ผิวชนิดนี้มีความแกร่งสูงกว่าผิวเยื่อหอมและผิวแป้งโรยพิมพ์ และเกิดได้ทั้งเนื้อที่ค่อนข้างนุ่มและเนื้อแกร่งๆ เป็นผิวที่มีลักษณะราบเรียบสม่ำเสมอไปกับเนื้อ ไม่มีลักษณะฟูตัว และอาจจำแนกออกได้เป็น ๒ ลักษณะคือ ก)เรียบบาง ผิวลักษณะนี้เกิดสำหรับ เนื้อปูนนุ่ม และ เนื้อกระยาสารท เป็นผิวที่ไม่หนามาก และมีความนุ่มกว่าผิวเรียบหนา ผิวลักษณะนี้ค่อนข้างราบเรียบ และ ไม่ทำให้เกิดริ้วระแหงบนผิวเนื้อนัก ข)เรียบหนา เป็นผิวที่เกิดสำหรับเนื้อหนึกแกร่ง คือ เนื้อขนมตุ๊บตั๊บ และ เนื้อปูนแกร่ง และผิวลักษณะนี้เมื่อผ่านการลงรักเก่าแล้วจะเกิดการแตกลายงา เป็นผิวที่แกร่งมากที่สุดและบางองค์จะแตกริ้วระแหง มีสัณฐานหนากว่า ผิวเรียบบาง จับเนื้อพระอย่างแน่นหนาแข็งแรง ทำให้เนื้อสึกหรอได้ยาก ถ้าผ่านการใช้ให้เกิดความสัมผัสกับเนื้อและเหงื่อเสมอ จะมีวรรณะขาวใสและกระจ่าง ราบเรียบเป็นเงาดุจกระเบื้องโป๊สเลน (ตัวอย่างของกระเบื้องโป๊สเลนเช่น โคมไฟฟ้าสีขาวสมัยก่อนที่ห้อยลงมาจากเพดาน) ---- ข้อสังเกตเพิ่มเติม - ถ้าพบเนื้อปูนแกร่งที่มีผิวราบเรียบจะรู้สึกสะดุดตาและประทับใจในความเรียบของผิวพื้น ซึ่งแม้แต่พระเนื้อปูนสมัยนี้ที่ทำโดยการใช้เครื่องปั้มยังมีผิวไม่เรียบและสวยงามเท่า ---------------------------------------------------------------------------------------------------- คุณภาพกับความเหมือน -- การกำหนดมาตรฐาน เช่น ISO JIS ASTM BS (British Standards) มอก. ฯลฯ มีขึ้นเพื่อให้มีการควบคุมการผลิตสินค้าและบริการให้มีคุณภาพตามที่กำหนดไว้ หลักการของมาตรฐานคือต้องการคุณภาพที่ดีและสม่ำเสมอของสินค้าและบริการ มาตรฐานมีหรือกำเนิดขึ้นก่อนการผลิต ในเรื่องของมาตรฐานไม่ได้เน้นหรือไม่ได้ถือว่ารูปร่างหรือรูปทรงเป็นเรื่องสำคัญ เช่น ยางรถยนต์ขนาดเดียวกันแต่ละยี่ห้อมีดอกยางไม่เหมือนกัน แต่ในเรื่องของพระเครื่องยึดถือเรื่องความเหมือนกันของพิมพ์และเนื้อมาตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน รูปพรรณสัณฐาน รูปร่าง รูปทรง สัดส่วน มิติความกว้าง ยาวและลึกเป็นเรื่องที่มีความสำคัญยิ่ง พระแท้ที่เพิ่งพบใหม่ย่อมต้องเหมือนพระแท้ที่มีมาแต่ดั้งเดิม หรือเป็นพระที่ได้จากกรุนั้นๆ เหตุที่ทำให้เกิดผลที่ไม่แปรเปลี่ยน(ล๊อค)คือ พระทั้งสององค์สร้างจากแม่พิมพ์อันเดียวกัน