เด็กพูดช้าคืออะไร?
เด็กพูดช้า หมายถึง เด็กที่มีพัฒนาการด้านภาษาและการพูดล่าช้ากว่าเกณฑ์ปกติของวัย
ซึ่งสามารถสังเกตได้จากพฤติกรรมดังนี้:
อายุ 1 ขวบ: ยังไม่สามารถพูดเป็นคำ ๆ ได้
อายุ 2 ขวบ: ไม่สามารถทำตามคำสั่งง่าย ๆ ได้ และมีคำศัพท์ไม่ถึง 10 คำ โดยส่วนมาก
เป็นคำพยางค์เดียว
อายุ 3 ขวบ: ยังไม่สามารถพูดเป็นประโยคสั้น ๆ หรือสื่อสารความต้องการของตัวเองได้
ไม่สามารถตั้งคำถามหรือโต้ตอบได้

สาเหตุของการพูดช้าในเด็ก
-ปัจจัยทางร่างกาย
-ความผิดปกติของช่องปาก เช่น ผังผืดใต้ลิ้น หรือปัญหาการควบคุมกล้ามเนื้อในการพูด
-ปัญหาด้านการได้ยิน เช่น หูตึง หรือได้ยินไม่ชัด

ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม
-ได้รับการตอบสนองความต้องการทันทีโดยไม่ต้องสื่อสาร ทำให้ไม่จำเป็นต้องพูด
-อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่มีการกระตุ้นให้พูด เช่น ผู้ใหญ่ไม่ค่อยพูดคุยกับเด็ก
-ใช้เวลากับหน้าจอ (โทรทัศน์ โทรศัพท์) มากเกินไป จนขาดโอกาสในการฝึกพูด

ปัญหาด้านพัฒนาการเฉพาะทาง
-ภาวะออทิสติก (Autism Spectrum Disorder) มีปัญหาในการสื่อสารและปฏิสัมพันธ์ทางสังคม
-ปัญหาด้านสมาธิ (ADHD) ส่งผลต่อการจดจ่อและการเรียนรู้ภาษา
-ภาวะบกพร่องทางสติปัญญา ทำให้พัฒนาการล่าช้าในหลายด้านรวมถึงการพูด
-ภาวะบกพร่องด้านภาษาโดยตรง (Speech Delay) เกิดจากความผิดปกติในการพัฒนา
-ทักษะด้านภาษาของเด็ก

วิธีส่งเสริมการพูดในเด็ก
-พูดคุยกับลูกเป็นประจำ
-อธิบายสิ่งที่พบเห็น หรือพูดถึงเหตุการณ์ในชีวิตประจำวัน เพื่อให้เด็กได้ยินและเรียนรู้คำศัพท์ใหม่ ๆ
-ใช้กิจกรรมที่กระตุ้นการพูด
อ่านนิทาน ร้องเพลง เล่นเกมที่เกี่ยวข้องกับการออกเสียงและการตั้งคำถาม
-กระตุ้นให้เด็กสื่อสาร
ฝึกให้เด็กพูดก่อนที่จะให้สิ่งที่ต้องการ เช่น ให้เด็กออกเสียงชื่อของเล่นหรือของกินก่อนจะส่งให้

สรุป
เด็กพูดช้าอาจเกิดจากปัจจัยหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นปัจจัยทางร่างกาย สิ่งแวดล้อม หรือพัฒนาการเฉพาะทาง
การสังเกตอาการแต่เนิ่นๆ และให้การส่งเสริมที่เหมาะสม จะช่วยให้เด็กมีพัฒนาการด้านภาษาดีขึ้น
หากพบว่าลูกมีพัฒนาการล่าช้ามาก ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็กเพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสม

แหล่งอ้างอิง
คู่มือการดูแลผู้มีปัญหาสุขภาพจิตและจิตเวชสำหรับแพทย์ กรมสุขภาพจิต พ.ศ. 2544
คู่มือการฝึกพูดเบื้องต้น สถาบันราชานุกูล กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2546