จากหนังสือพระนางพญา ของตรียัมปวาย - พิมพ์สังฆาฏิ พระเกศสั้นจิ่มเบนไปทางขวามือเราเล็กน้อย พระพักตร์เป็นสี่เหลี่ยมคางหมูคือสอบลงมา พระพาหา (แขน) ซ้ายองค์พระค่อนข้างเฉียงออกเล็กน้อย พระอุทรติดบาง ๆ แลดูจะกลืนหายไปกับพื้น หัวไหล่ขวาองค์พระค่อนข้างมน หัวไหล่ซ้ายองค์พระค่อนข้างเชิดขึ้น พระรอดพิมพ์เล็ก เห็นเส้นพิมพ์แตกจากใต้พระหัตถ์ซ้าย (ตรงกลาง) ลงมาพาดพระบาทขวา และวกกลับไปด้านบนพระบาทขวา (หลังเท้า) พระสมเด็จองค์นี้พิมพ์มีขนาดเล็ก ซุ้มไม่สูง (พระพิมพ์ทรงเจดีย์แม่พิมพ์เดียวกัน - ในหนังสือเบญจภาคี เล่มใหญ่ปกแข็งหน้า ๑๖๙ เล่มเล็กปกอ่อนหน้า ๑๘๓) Pra nangphya wat nangphya pim sangkati. Pra somdej wat rakang pim songjedi (prasomdet). Pra rod wat mahawan pim lek. Tip - สำหรับผู้เริ่มศึกษาพระสมเด็จ ฯ -- **การวิเคราะห์ที่สมบูรณ์และครอบคลุมกว่า** -- เป็นหลักการเก่า เขียนบรรยายในหนังสือพระสมเด็จ ฯ ของตรียัมปวาย - การวิเคราะห์พระสมเด็จ ฯ ทางทรรศนียะ (การดู) จำแนกอย่างกว้าง ๆ ออกได้เป็น ๓ ภาค ดังนี้ :- ๑)การพิจารณาทางพิมพ์ทรง ถึงลักษณะต่าง ๆ ทางพิมพ์ทรงที่ปรากฏ ๒)การพิจารณาทางเนื้อ ถึงลักษณะทางเนื้อ มวลสารต่าง ๆ ที่ปรากฏ (หมายเหตุเพิ่มเติม ก.การพิจารณาความเก่า คือความเก่าของผิวอยู่ในภาคนี้ ข.มวลสารที่จัดเป็นหัวข้อหนึ่งในคำบรรยายลักษณะของเนื้อทุกประเภทมีเพียงทรายเงินทรายทอง หรือผงตะไบเงินผงตะไบทอง) ๓)ลักษณะของปลอมที่ตัดปัญหาในการพิจารณา (ข้อสังเกต - พระที่ไม่มีใครทำปลอมเลียนแบบ ไม่ใช่พระพิมพ์ทรงนิยม สากลนิยม พิมพ์ทรงมาตรฐาน มีค่านิยมไม่สูง เป็นปัจเจกนิยม - individualism) ลักษณะต่าง ๆ ของพระปลอมในสมัยนี้ที่จะสังเกตเห็นได้มีจำนวนมากอย่าง และแนบเนียนกว่าพระปลอมในยุคสมัยที่พิมพ์หนังสือพระสมเด็จฯครั้งแรกพ.ศ.๒๔๙๕ (๖๘ ปีมาแล้ว) การได้รู้ข้อมูลว่า ลักษณะใดเป็นลักษณะของพระปลอมจะช่วยให้สามารถคัดพระปลอมออกได้ทันที และคัดออกได้จำนวนมากในเวลาอันสั้น (มีประโยชน์มากในเวลาหาพระในตลาด) ลักษณะต่าง ๆ ของพระปลอมนี้มีสภาพกระจัดกระจาย ต่างคนต่างศึกษา ยังไม่มีใครรวบรวมให้เป็นเรื่องเป็นราว (กิจจะลักษณะ) ข้อมูลลักษณะของพระปลอมหาได้จาก ๑.หนังสือ ตำราและนิตยสารเก่า ๒.คำบอกเล่า คำสอน ๓.จากประสบการณ์ในการสังเกตดูพระแล้วตรวจสอบ สรุปเป็นความรู้ของตนเอง ในทางปฏิบัติมีหลายกรณีที่ข้อมูลเรื่องพิมพ์และเนื้อยังไม่พอหรือไม่ชัดเจน เช่น รู้ตำหนิต่าง ๆ ในพิมพ์แต่พระปลอมที่ทำเลียนแบบก็มีตำหนิอย่างเดียวกัน สิ่งที่จำเป็น (critical) คือ **การแยกความแตกต่างระหว่างตำหนิหรือจุดสังเกตต่าง ๆ ในพระแท้กับในพระปลอมเลียนแบบ** การรู้ตำหนิหรือจุดสังเกตต่าง ๆในพิมพ์เป็นเพียงการรู้หลักการเบื้องต้น ซึ่งต้องฝึกปฏิบัติ คือการสังเกตดูพระแท้องค์จริงและรูปภาพพระแท้ แล้วนำไปทดลองปฏิบัติ ตรวจสอบพระที่มี หรือที่จะเช่า จนเกิดความชำนาญและแม่นยำ (ความผิดพลาดมีได้เสมอ) -- กรณีที่พบมาก - พระที่มีตำหนิครบไม่ใช่มีเฉพาะพระแท้เท่านั้น พระปลอมบางองค์ก็มีตำหนิครบเหมือนกัน การมีตำหนิครบไม่ได้เป็นข้อตัดสินว่าเป็นพระแท้ ------- ติดกับอยู่กับเรื่องรอยปูไต่ปลอมมาเนิ่นนาน - รอยปริแยกด้านหลังใกล้แนวขอบข้างมีปรากฏทั้งในพระแท้และพระปลอม ในพระแท้บางองค์มีและบางองค์ไม่มีรอยปริแยกนี้ ในพระปลอมก็เช่นกัน ถ้ายึดว่าการมีรอยปริแยกด้านหลังถือเป็นข้อตัดสินที่จะเช่าพระ ในพระหมื่นองค์ก็อาจจะได้พระปลอม ๙,๙๙๙ องค์และได้พระแท้ ๑ องค์ หรือไม่ได้พระแท้สักองค์ รอยปริแยก (รอยปูไต่เทียม) นี้ไม่เหมือนรอยตีนของปู ซึ่งเป็นรูลงไปในดิน (ปลายตีนของปูแหลม) รอยปูไต่เป็นรูคู่เรียงกันไป ทำนองรอยเท้าของคนกระโดดสองขาไปข้างหน้า ------เหรียญมีสองด้าน - ข้อมูลไม่จริง ข้อมูลปลอมแปลง ดัดแปลง (modify) และข้อมูลจริงปนเท็จมีมานับสิบ ๆ ปี ทำให้คนทั่วไปไม่รู้ข้อเท็จจริง (fact) และดูพระสมเด็จ ฯ แท้ไม่เป็น แต่เกิดเป็นผลที่ดียิ่งสำหรับผู้ที่ศึกษาข้อมูลจริงอย่างจริงจัง ที่ปราศจากคู่แข่งในการหาพระแท้ หรือมีแต่น้อยคนมาก และหาเช่าพระสมเด็จ ฯ แท้ได้ในราคาแสนถูก